Η φιλοξενία της 9ης Διεθνούς Διάσκεψης για τους Ωκεανούς στη χώρα μας αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία ανάδειξης των σημαντικών απειλών για το θαλάσσιο περιβάλλον και των αλλαγών που επιφέρουν η κλιματική κρίση και η ανθρώπινη δραστηριότητα, αλλαγών που τείνουν να καταστούν μη αναστρέψιμες. Και φυσικά οι δεσμεύσεις που θα αναληφθούν απέναντι σε αυτή την τεράστια πρόκληση είναι πολύ σημαντικές. Σημαντικότερο όμως είναι αυτές οι δεσμεύσεις να τηρούνται και να μην αποτελούν ευκαιρία για επικοινωνιακά πυροτεχνήματα τα οποία απαξιώνουν τις πολιτικές αλλά ιδίως θέτουν το περιβάλλον σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο.

Δυστυχώς, η χώρα μας τα τελευταία χρόνια και σε ό,τι αφορά την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί ένα ατυχές παράδειγμα παρόμοιων δεσμεύσεων, που δεν υλοποιήθηκαν, με επιλογή της κυβέρνησης. Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα αποτελούν οι δηλώσεις του ίδιου του Κ. Μητσοτάκη, από το βήμα του Παγκόσμιου Συνεδρίου της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης στη Μασσαλία, το Σεπτέμβριο του 2021, οπότε και είχε δεσμευθεί ότι «η ανακήρυξη του καθεστώτος προστασίας για τις περιοχές Natura 2000 θα είχε ολοκληρωθεί έως το 2022», που έχει μείνει κενό γράμμα. Έως σήμερα, οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες και τα Προεδρικά Διατάγματα για τις περιοχές Natura 2000 (χερσαίες και θαλάσσιες), οι οποίες είχαν ξεκινήσει στις αρχές του 2019 δεν έχουν ολοκληρωθεί, παρά την καταδίκη της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το Δεκέμβριο του 2020.

Εξίσου διαψεύστηκαν και οι άλλες εξαγγελίες του Πρωθυπουργού, όπως για την ολοκλήρωση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, όπου δεν έχει ολοκληρωθεί καν η Εθνική Στρατηγική, θέμα για το οποίο η χώρα μας έχει επίσης παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ή για τη μείωση της ρύπανσης από τα πλαστικά μιας χρήσης, όπου η σχετική πολυδιαφημισμένη νομοθεσία (Ν. 4736/2020) πρακτικά δεν έχει εφαρμοστεί.

Παράλληλα, έχουμε σειρά αρνητικών εξελίξεων σε άλλους τομείς, όπως την καθυστέρηση αναθεώρησης μέτρων προστασίας στο πλαίσιο της Εθνικής Θαλάσσιας Στρατηγικής, τη μη κύρωση του πρωτοκόλλου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών στη Μεσόγειο, μείωση της προστασίας του αιγιαλού με πρόσφατο νόμο αλλά και τη παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για δεύτερη φορά, για την μη αποκατάσταση του ΧΥΤΑ Ζακύνθου, ο οποίος αποτελεί σημαντική απειλή για το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο του νησιού.

Σαφέστατα και οφείλει η Ελλάδα να θέσει ως στόχο το 30% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας να τεθεί υπό καθεστώς προστασίας. Αλλά οι εξαγγελίες είναι υποκριτικές όταν δεν έχουν προστατευθεί μέσω Προεδρικών Διαταγμάτων και Σχεδίων Διαχείρισης ούτε οι θαλάσσιες περιοχές που είναι ήδη ενταγμένες στο Δίκτυο Natura 2000, ενώ οι μελέτες είχαν ξεκινήσει από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Σε αντίθεση με τις υποκριτικές εξαγγελίες, η Ελλάδα συλλέγει παραπομπές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ακόμα και για τυπικές υποχρεώσεις της ενώ η βιοποικιλότητα και το φυσικό κεφάλαιο υποβαθμίζονται.

Η Ελλάδα οφείλει να αναλαμβάνει ουσιαστικές δεσμεύσεις και ιδίως να τις τηρεί και να λογοδοτεί για αυτές, εφόσον επιθυμούμε να συμβάλουμε ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης και στην προστασία της Μεσογείου.