Ανασυστήνοντας την Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία: Για ένα ισχυρό και Δημοκρατικό Κράτος

Αν η διακυβέρνηση της Ν.Δ. στο πεδίο της οικονομίας και της κοινωνικής πολιτικής διεύρυνε τις ανισότητες, μείωσε τα εισοδήματα και απαξίωσε τις κοινωνικές λειτουργίες του κράτους,[33] στο πεδίο της διακυβέρνησης, των θεσμών, των κοινοβουλευτικών διαδικασιών, των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών αποδείχτηκε πραγματικά ολέθρια. Κατά τη διάρκεια της τετραετίας 2019-2023 η κυβέρνηση της Ν.Δ., μέσω του «επιτελικού κράτους», οικοδόμησε ένα αντιδημοκρατικό καθεστώς, με στόχο τον ασφυκτικό έλεγχο της δημόσιας ζωής, κοινωνικής και πολιτικής. Η δυσώδης υπόθεση των υποκλοπών, η γενικευμένη διαφθορά, η αδιαφάνεια, η χρησιμοποίηση των κρατικών και διοικητικών μηχανισμών για κομματικές και ιδιωτικές εξυπηρετήσεις, οι προγραφές δημοσίων υπαλλήλων και

λειτουργών ανεξάρτητων αρχών, η διαρκής απαξίωση του Συντάγματος και του κοινοβουλίου, η εργαλειοποίηση της δικαστικής εξουσίας, ο ακραίος αυταρχισμός απέναντι σε λαϊκές διεκδικήσεις και κινήματα νεολαίας, η χειραγώγηση των μέσων ενημέρωσης και των δημοσκοπήσεων με στόχο τον έλεγχο της κοινής γνώμης, συνθέτουν ένα δυστοπικό σκηνικό για τη δημοκρατία στην Ελλάδα του 2023.

Παράλληλα, εφαρμόζοντας τη νεοφιλελεύθερη αντίληψη περί του ρόλου του κράτους στην

οικονομία, και εκμεταλλευόμενο κατά την περίοδο του lockdown τη σημαντική αποδυνάμωση του δημοσίου πολιτικού διαλόγου και των θεσμικών διαδικασιών ελέγχου της εκτελεστικής εξουσίας, το «επιτελικό κράτος» εκτόξευσε τις απευθείας αναθέσεις, ενώ ανέθεσε σε ιδιωτικές εταιρείες συμβούλων κρίσιμες λειτουργίες της δημόσιας διοίκησης.

Οι διαδικασίες αυτές, ανάθεσης και εργολαβίας στα ιδιωτικά συμφέροντα, υποβαθμίζουν και υπονομεύουν τις δυνατότητες/ικανότητες της δημόσιας διοίκησης και του κράτους γενικότερα, να αναπτύξει θεσμικά και με βιώσιμο τρόπο τον αναπτυξιακό και κοινωνικό του ρόλο. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση της Ν.Δ. επικαλείται αυτήν ακριβώς την αδυναμία του κράτους, που η ίδια με τις ενέργειές της εντείνει, για να νομιμοποιήσει ένα «επιτελικό κράτος» που παρεμβαίνει αυταρχικά, αντιθεσμικά, και πέραν του πλαισίου του κράτους δικαίου (όπως είδαμε με το σκάνδαλο των υποκλοπών) δήθεν για να «λύσει προβλήματα και να διευκολύνει τις επενδύσεις». Βέβαια, η «λύση προβλημάτων» γίνεται με τους δικούς της όρους και υπέρ συγκεκριμένων συμφερόντων. Η λογική αυτή, στέκεται απέναντι στη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για ενίσχυση των ουσιαστικών, θεσμικών δυνατοτήτων/ικανοτήτων της δημόσιας διοίκησης να ρυθμίζει, να παρεμβαίνει, να καθοδηγεί και να συντονίζει οικονομικές και βιομηχανικές δραστηριότητες υπέρ των συμφερόντων της κοινωνικής πλειοψηφίας, στο πλαίσιο του κράτους δικαίου και των ευρωπαϊκών κανόνων ανταγωνισμού.

Είναι αυτή η εικόνα που κάνει σήμερα επιτακτική μια δημοκρατική επανάσταση. Μια επανάσταση για την ανασύσταση της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας και την αποκατάσταση του κράτους δικαίου στη χώρα μας. Η δημοκρατία, η πολιτική και κοινωνική λογοδοσία, η καταπολέμηση της διαφθοράς, τα θεσμικά αντίβαρα, τα ατομικά δικαιώματα, η διαρκής μάχη για την πραγματική ισότητα, η εξάλειψη των διακρίσεων, δεν είναι πολυτέλεια για ένα σύγχρονο κράτος αλλά συστατικό στοιχείο του. Στόχος του Κυβερνητικού Προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι να ανταποκριθεί σε αυτή την ανάγκη και στο πάνδημο αίτημα για δημοκρατία και δικαιοσύνη: Για ένα κράτος που αποκτά ολοένα αυξανόμενες δυνατότητες/ικανότητες και είναι ισχυρό, δημοκρατικό και αποτελεσματικό, σε κάθε πτυχή της λειτουργίας του και στις σχέσεις του με τους πολίτες.

Δημόσια Διοίκηση στην υπηρεσία του πολίτη: Για ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης

Με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σηματοδοτείται η μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης. Δημιουργούμε το ανοιχτό στον κοινωνικό διάλογο και έλεγχο, δημοκρατικό, κοινωνικό κράτος των πολιτών, της ισότητας, της διαφάνειας, της εμπιστοσύνης, της αποτελεσματικότητας. Επενδύουμε στο ανθρώπινο δυναμικό της δημόσιας διοίκησης και στο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην προώθηση και εφαρμογή τομεακών πολιτικών με στόχο την ανάπτυξη ισχυρών θεσμών που οι πολίτες και το διεθνές περιβάλλον θα εμπιστεύονται.

Οι αλλαγές θα είναι διαθρωτικές, τόσο στην οργάνωση όσο και στη λειτουργία σε όλο το

φάσμα του συστήματος διακυβέρνησης.

• Καταργείται ο νόμος περί επιτελικού κράτους. Δημιουργείται ένα λιτό και λειτουργικό σχήμα, με στρατηγικό κέντρο το Γραφείου του Πρωθυπουργού, στη θέση της υδροκέφαλης και παράλογα κοστοβόρας Προεδρίας της Κυβέρνησης
• Επιβάλλουμε την αξιοκρατία στη Διοίκηση και εμπιστευόμαστε τα στελέχη της. Καμία θέση της πάγιας διοικητικής ιεραρχίας δεν καταλαμβάνεται από μετακλητό υπάλληλο
• Χρησιμοποιούμε την τεχνολογία, όχι για ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας αλλά για απλοποίηση της διαδικασίας. Σκεφτόμαστε από την πλευρά του πολίτη, διευκολύνοντας κάθε συναλλαγή του, και έτσι σχεδιάζεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους
• Ενισχύουμε το ΑΣΕΠ και αναθέτουμε, υπό την ευθύνη του, το σύνολο των προσλήψεων. Βάζουμε τέλος στην ομηρία των συμβασιούχων και ικανοποιούμε τις ανάγκες μόνιμου προσωπικού
• Οι διοικήσεις των νοσοκομείων και των Νομικών Προσώπων του Δημοσίου επιλέγονται με ανοιχτή και αξιοκρατική διαδικασία. Τα φαινόμενα των golden boys στις εταιρείες που ελέγχει το Δημόσιο τελειώνουν
• Με ειδικές θεσμικές παρεμβάσεις αποκαθιστούμε πλήρως το κύρος των ελεγκτικών θεσμών και των Ανεξάρτητων Αρχών
• Διερευνούμε τις υποθέσεις προμηθειών του Δημοσίου και ιδίως τις απευθείας αναθέσεις, μέχρι το τελευταίο ευρώ. Αξιοποιούμε συστηματικά το ελεγκτικό έργο, με στόχους την καταπολέμηση της κακοδιοίκησης και τη βελτίωση των δημόσιων πολιτικών και του διοικητικού μηχανισμού
• Αποκρυσταλλώνουμε τις αρμοδιότητες Κεντρικής και Αποκεντρωμένης Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Ενισχύουμε την Αυτοδιοίκηση, με τους αναγκαίους πόρους, την ψηφιοποίηση υπηρεσιών και τις κατάλληλες αρμοδιότητες αναπτυξιακής και κοινωνικής πολιτικής, για να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, καθώς και τη συμβολή στην αντιμετώπιση διαπεριφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων

Δικαιοσύνη παντού - Δικαιοσύνη για όλους

Δικαιοσύνη

Δυστυχώς, η γενική έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς στην Ελλάδα αγγίζει και τη δικαστική εξουσία. Οι πολίτες ζητούν Δικαιοσύνη, και μετρούν τη στάση, τις αποφάσεις, την αποτελεσματικότητα, την ταχύτητα συγκεκριμένων εκπροσώπων της. Η έλλειψη εμπιστοσύνης της κοινωνίας στους θεσμούς και τη δικαστική εξουσία ευνοεί την ακροδεξιά, ενώ δημιουργεί και νομιμοποιεί τάσεις αυταρχικού συγκεντρωτισμού. Εμείς δεσμευόμαστε για:

• Ολοκληρωμένο μεταρρυθμιστικό πλαίσιο, για την ποιοτική βελτίωση της απονομής της Δικαιοσύνης. Δικαστικός Χάρτης αποτύπωσης των προβλημάτων, για να αντιμετωπίσουμε την υποστελέχωση θέσεων δικαστών, των δικαστικών υπαλλήλων και την έλλειψη των κτηριακών υποδομών
• Ανάπτυξη των έργων της «Ηλεκτρονικής Δικαιοσύνης», που ο ΣΥΡΙΖΑ πρώτος έθεσε σε λειτουργία το 2019, με διαφάνεια και ενίσχυση των πόρων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης
• Αύξηση του προϋπολογισμού του Υπουργείου Δικαιοσύνης στα προ μνημονίου επίπεδα. Αποκατάσταση των μισθολογικών, φορολογικών και ασφαλιστικών αδικιών. Μέτρα στήριξης των νέων δικηγόρων και των γυναικών δικηγόρων
• Απαλλαγή ΦΠΑ στις νομικές υπηρεσίες του προγράμματος νομικής βοηθείας
• Αποσύνδεση της εξέλιξης των δικαστών από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία.
  Δεσμευόμαστε για:
• Τη συμμετοχή των δικαστικών ενώσεων, των δικηγορικών συλλόγων και των δικαστικών υπαλλήλων, με διατύπωση γνώμης, στην επιλογή της ηγεσίας των Δικαστηρίων
• Τον εξορθολογισμό του αριθμού των θέσεων αντιπροέδρων στα Ανώτατα Δικαστήρια
• Αξιοποίηση συνταξιούχων δικαστών στις Ανεξάρτητες Αρχές, χωρίς πρόσθετη, πέραν της σύνταξης, αμοιβή
• Πραγματική επιθεώρηση των δικαστών: Αξιοποίηση των στατιστικών δεδομένων στις διαδικασίες επιθεώρησης των δικαστών, από τα οποία θα προκύπτουν οι χρόνοι καθυστέρησης στην απονομή της Δικαιοσύνης. Δεδομένα ανοιχτά σε εκπροσώπους των δικηγορικών συλλόγων
• Αναπροσανατολισμός της Εθνικής Σχολής Δικαστών, στη γνώση και αντίληψη της κοινωνικής πραγματικότητας, με την αύξηση των χρόνων προηγούμενης άσκησης της δικηγορίας, με εμπλουτισμό και εισαγωγή των κοινωνικών επιστημών στο πρόγραμμα σπουδών, με τη σύνδεσή της με ερευνητικά πανεπιστημιακά προγράμματα σχετικά με τις δυσλειτουργίες της Δικαιοσύνης, με την άσκησή τους σε δομές όπου παρέχεται κοινωνικό έργο, ώστε οι νέες, αυξημένες εισαγωγές υποψηφίων δικαστών, να μην έχουν μόνο νομικά γνωστικά εφόδια αλλά και κοινωνική εμπειρία
• Βάζουμε τέλος στην ευκαιριακή νομοθέτηση. Σύσταση μόνιμων νομοπαρασκευαστικών επιτροπών, όπου θα συμμετέχουν εκ του νόμου αποκλειστικά εκπρόσωποι του νομικού κόσμου (δικηγόροι, δικαστές), των πανεπιστημίων καθώς και των συλλογικών κοινωνικών φορέων
• Κατάργηση όλων των ποινικών ασυλιών

Μέσα ενημέρωσης (ΜΜΕ)

Μια προοδευτική κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα θέσει τα θεμέλια για τον εξορθολογισμό και εκσυγχρονισμό της αγοράς των ΜΜΕ, σε υγιείς βάσεις, με κανόνες, διαφάνεια και θεμιτό ανταγωνισμό. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεσμεύεται για:

• Ουσιαστική στήριξη και την αυτονομία των δημοσίων ΜΜΕ, με γνώμονα τη διασφάλιση της πολυφωνίας. Επιλογή της διοίκησης της ΕΡΤ και του ΑΠΕ - ΜΠΕ από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής
• Στήριξη των επιχειρήσεων ενημέρωσης, με διαφάνεια και ισονομία, για τη βιωσιμότητα, τον εκσυγχρονισμό και τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους, και ιδιαίτερα των εντύπων μέσων, που έχουν πληγεί σοβαρά από τις αλλεπάλληλες κρίσεις
• Μέτρα πλήρους διαφάνειας στο ιδιοκτησιακό καθεστώς και τις πηγές χρηματοδότησης του συνόλου των ΜΜΕ και επαναφορά σχετικών διατάξεων που κατήργησε η Ν.Δ.
• Επαναφορά των διατάξεων του ν.4339/2015 που τροποποίησε η Ν.Δ., για να πετύχει τη μη καταβολή δόσης για τις άδειες των τηλεοπτικών σταθμών και τη μείωση του πλαφόν που ίσχυε, για τουλάχιστον 400 εργαζόμενους ανά τηλεοπτικό σταθμό
• Δέσμη θεσμικών μέτρων θωράκισης του δημοσιογραφικού λειτουργήματος και αντιμετώπισης φαινομένων fake news. Προστασία των δημοσιογράφων και όλων των εργαζομένων στο σύνολο των ΜΜΕ, με Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας
• Έναρξη των διαδικασιών αδειοδότησης ραδιοφωνικών σταθμών και περιφερειακών τηλεοπτικών σταθμών
• Επαναφορά διατάξεων στήριξης των περιφερειακών και τοπικών ΜΜΕ, για υποχρεωτική δημοσίευση των διακηρύξεων και των ισολογισμών εταιριών Α.Ε./Ε.Π.Ε. και αυστηρή τήρηση του 30% της διαφημιστικής δαπάνης των φορέων του Δημοσίου προς τα περιφερειακά ΜΜΕ

Ανεξάρτητες Αρχές

• Προώθηση Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης υποστήριξης των Ανεξάρτητων Αρχών, ενδυνάμωσης του ρόλου τους στη νομοπαρασκευαστική διαδικασία και ενίσχυσης της ανεξαρτησίας και του κύρους τους
• Ενίσχυση της λογοδοσίας των Ανεξαρτήτων Αρχών, με τήρηση διαδικασίας συστηματικού κοινοβουλευτικού ελέγχου, σε σχέση με το ρυθμό και την επιτυχία των ελέγχων που διενεργούν κάθε έτος
• Διαφάνεια/Διαύγεια στις Ανεξάρτητες Αρχές, με τη θέσπιση ηλεκτρονικού συστήματος, όπου θα αποτυπώνεται η ροή και οι καθυστερήσεις στη διαχείριση των ελέγχων και των εργασιών σε κάθε στάδιό τους

Ειδικά για την ΕΥΠ

• Η ΕΥΠ υπάγεται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη
• Κατάργηση της τροπολογίας που δεν επιτρέπει τη γνωστοποίηση παρακολούθησης από την ΕΥΠ μετά την ολοκλήρωσή της
• Νέος αυστηρός νομοθετικός ορισμός των λόγων «εθνικής ασφάλειας»
• Έλεγχος από Δικαστικό Συμβούλιο και έγκριση με αιτιολογημένη απόφασή του της άρσης του απορρήτου
• Ουσιαστική συμμετοχή της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας στον ορισμό του Διοικητή της ΕΥΠ
• Διασφάλιση του αποτελεσματικού κοινοβουλευτικού ελέγχου της ΕΥΠ, με τήρηση των κανόνων εμπιστευτικότητας